म्ानसीक रोगी बढे

म्ानसीक रोगी बढे

चन्द गीता

म गिरेगडा गाबिसको वडा नं।७को एउटा सानो टोलमा बस्छु यो टोलको जम्मा जनसंख्या ९६ जना छ। जसमध्ये हाल ८जनाको मानसीक सन्तुलन ठीक छैन।

दुई जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने आठ जनालाई निको भईसकेको छ।यसरी मानसीक रोगीहरुको संख्या सोह्र जना हुन आउछ यो पाच पर्ष भित्रको मानसीक रोगीहरुको संख्या हो। मेरो गाउका यि मानसीक सन्तुलन बिगॆ्रकाहरुका बारेमा मैले चियोचर्चा गरे सोधखोज गरे। यो खानदानी रोग हो देवताका कारण लागेको हो भन्ने प्रतिकृया पाए।

गाउलेहरुबाट यस्तो प्रतिकृया पाएपछि म कसैलाई केही नभनि बैतडी जिल्लाका केही गाउहरुमा मानसीक सन्तुलन बिग्रेका हरुको बारेमा जाकारी लिन गए। गिरेगडाका प्रत्येक टोलमा गए त्यहा गएर रोगीहरुलाई प्रत्यक्ष भेटेयहाका रोगीहरुको संख्या र यिनिहरुको स्थिती देखेर मेरो मष्तिष्कमा पनि केही असर पर्न गयो भन्दा यो आफैमा हास्यास्पद कुरा हुन्छ र तपाईहरुलाई यि कुरा मन गढन्ते लाग्लान्। यद्दपि साचो कुरा यही हो।यि रोगीहरुको बारेमा गहिरिएर साच्ने हो भने जसलाई पनि असर पर्छ होला।

ल्ाागौ दशरथ चन्द नगरपालीका तिर। जर्ग निवासी अमिता अहिले १८ वर्षकि भईन्। उनको पोहोर साल २७ वर्षको केटासंग धुमधाम विवाह भएको थियो। विहे भएको केही महिनामै उनको मानसीक सन्तुलन गुम्यो। उनि रातभरी हल्ला गर्ने अपाच्य गाली गर्ने खाना नखाने ढुंगाले जो पायो उसैलाई हिर्काउने र दिशापिशाप खाने जस्ता कार्य गर्न थालिन्। देवताको कारण हो भनेर घर र माईती पक्षले अनेकन पुजापाठ पनि गरे अस्पताल पनि पुरयाए तर उनको स्वास्थ्मा कुनै परिर्वतन आएन। अहिले उनि माईती घरमै बसीरहेकि छिन्।

त्यसैगरि नगरपालिकाकै अर्को कापडिगाउ निवासी कल्लु नाम परिवर्तन १२ वर्षदेखि मानसिक रोगी छिन्।उनका २ छोरी र१ छोरा छन् तर छोरीहरु ीवहे गरेर आफ्नो घर गए भने छोरा मुम्बई। उनि घरमा एक्लै बस्छिन्। उपचारका लागि उनका छोराले मुम्बै लगेपनि त्यहा गएपछि बढि भएपछि घर ल्याइएको उनका छिमेकिले बताए। उनि पहिला जो उनको नजिक गयो उसलाई काट्न जान्थिन तर अहिले उनि आफै गुनगुनाउने गर्छिन्।

नगरपालिकाको छिमेकि गाबिस ग्वाल्लेकमा एकै परिवारका ५ जना मानसीक सन्तुलन बिग्रेका छन्। २ दाजुभाई ३१ र ३५ का दबैले १० सम्म पढेका छन्। यिनिहरु कसैलाई जाई लाग्दैनन्खेतीपाती गर्छन् तर गोबर खाने घास खाने गीत गाउने नाच्ने जस्ता कृयाकलाप गर्छन्जसलाई देखेपनि हामिलाई छिटै सन्चो होस् भनेर भगवानसंग पा्रथना गरिदिनस् भन्छन्। त्यस्तै यसै गाउका असोक २४ वर्षका छन् उनको पनि अवस्था दयालाग्दो छ ।उनि आफै हास्छन् कहिले रोइरहन्छन् माटोमा सुतिरहन्छन्। उनले ०६० सालमा एसएलसी गरेका हुन तर माथि भने पढ्न सकेनन्। कारण मानसीक असन्क्तलन।

म्ाानसीक रोगकै कारण यहा १ जना केटिको ०६५ चैत्रमा मृत्य भएको छ। उनले मानसीक असन्तुलन कै कारण १० पास गर्न सकिनन्। उनलाई उपचारका लागि काचनफर भारतको खटिमा र टनकपुर लगियो तर उनलाई झन् रोगले च्याप्न थालेपछि काठमाण्डांैको पाटन अस्पतालमा नाम टिपाइयो तर काठमाण्डौ लैजान १ दिनमात्र थियो उनले पा्रण त्यागिन्

अब लागौ रोडीदेवलतिर।

यहा पनि अन्य ठाउको जस्तै स्थिती छ। ५ वर्षयता देखि एकै परिवारका ५ जनाको मानसीक सन्तुलन बिग्रेपछि घरछोड्न बाध्य छन् यहाका २ परिवार। जग्गाको कारण देवता लागेकोले यि परिवारले घर छाड्न परेको हो। यसै गाबिसको बिजुलमा १५ जनाको एउटा पविार छ। जसमध्ये मानसीक रोगका कारण २ जनाको १ वर्षभित्र मृत्य भएको छ भने ४ जना अझ विरामी छन्।

आम्चौरा गाबिस निवासी बिरु प्नि मानसीक रोगका सीकार छन्। उनि आफ्नो पविारलाई दिनसम्म दुःख दिन्छन तर नचिनेका मान्छेलाई केही नगर्ने परिवार सो्रतले बताएको छ। उनि २ छाराका बाबु हन्।

यहा रोगीहरुको बारेमा जति लेखे सकिदैन धेरै कुरा लेखेर मानसीक भारी बढाउनुभन्दा छोटकरीमा टुंग्याउछ।

मैले देखेका अधिकांस रोगीहरु खानदानी छन्। भन्नाले बाउबाजेको पनि मानस्कि रोगका कारण मृत्य भएका हरुको संख्या बढि छ। १५ देखि ६५ वर्षसम्मका मानिसहरु यो रोगबाट बढि पिडित छन्। रामो्र जागीर खाईरहेका र शिक्षितहरु ब्ढि पिडित छन्। केही रेागीहरु अस्पताल पनि गईसके तर अस्पताल जादा रोग बढि हुने हुदा अस्पताल जानुभन्दा दविदेवताको पुजा गर्न बेस ठानि पुजापाठ गर्छन फलस्वरुप ५०प्रतिशत रोगीलाई साचो भएको दाबि गर्छन यहाका जनता।

यहाका जनताका प्रतिकृया अनुसार जग्गा धनसम्पति का कारण देवताले यसतो गरेको हुनसक्ने सम्भावना छ। म्ानसीक रोगकेा कारण भेाली केही गर्नुपर्छ भन्ने जागरिला युवाहरु म्ाानसीक रोगकै कारण केहीगर्न सकिरहेका छैनन्। केही परिवारले घरजग्गा छोडेका छन्। मैले भेटेका २० जनामा १७ जनाले देवताको पुजामा गाइने फाग र विवाहमा गाइने सगुन गीत ठाडी भाका गाउछन आधा रात घुम्ने गर्छन्। के कारणले यस्तो भएको होला के देवताको कारण यस्तो भएको हो के यो खानदानी र सरुवा रोग हो रोगीलाई अस्पताल लैजादाबढि हुनुका पछाडी के कारण होला के यो रोग कहिल्यै निको हुदैन बरिष्ठ मानसीक रोग विशेषज्ञ डाक्टरहरुका सल्लाह सुझावको प्रतिक्षामा बस्नेछु

गिरेगडा ७ बदरकोट बैतड